“Hayır” Demeyi Biliyor Musun?
Gündelik yaşantımızın içinden çıkılmaz bir yoğunluğa doğru sürüklenmesinin nedeni nedir, acaba? Biz durağan ve seyrinde gitmesi gereken bir işleyiş varken neden bu kadar yoğun ve sıkışmış hissediyoruz kendimizi? Acaba bir yerlerde bir şeyleri eksik yapıyor ya da söyleyeceklerimizi erteliyor muyuz? Şimdi koltuğunuza yaslanın ve size sorduğum soruları kendinize sorun. Kendinize verdiğiniz cevapları aklınızda tutun ve lütfen sonrasında yazımı okumaya devam edin. Sadece düşünün…
Evet mi? Hayır mı? Bu yazı “hayır” demeyi bilmeyenler, “hayır” demekten korkanlar için.
“Hayır” demeyi hepimiz öğrenebiliriz. “Hayır” demeyi öğrenmek için öncelikle neden, nerede, ne zaman, kime ve nasıl “hayır” demeniz gerektiğini düşünün. Bu konu üzerinde gerçekten düşünün. Öğrenmenin başlangıcı düşünmektir. “Hayır” demenin senin için önemini anlamlandır.
“Ben neden “hayır” diyemiyorum, beni bunu yapmaya iten ne?” sorularına yanıt ver. “Hayır” deyince ne deneyimler yaşadığını fark et.
“Hayır” demek için en etkili yöntem, yaşamdan ne istediğini bil, seçim yap, karar ver ve bunu karşıdakine net ve açık bir dille, “evet” der gibi söyle.
Neden “hayır” demeliyiz?
Çünkü sevmediğimiz, yapmak istemediğimiz, yaparsak mutsuz olacağımız, bir şey bizden isteniyordur. Neden yapamayacağımızı açıklayarak “hayır” demeliyiz, kendi düşünce ve duygumuzu anlatarak “hayır” demeliyiz.
Neden “hayır” diyemeyiz?
Çünkü korkarız. Pek çok nedeni vardır korkumuzun. “Hayır” dersek sevilmemekten, yalnız kalmaktan, tercih edilmemekten korkarız.
“Hayır” demek olumsuz bir cevaptır, reddetmektir, geri çevirmektir, gelecek tepkiyi bilemeyiz, bundan da çekiniriz.
Biz “hayır” dersek, bize de “hayır” denilmesinden korkarız.
Bazen mükemmel olmak için “hayır” diyemeyiz. İstenilen her şeyi yapabildiğimizi ispatlayarak, mükemmel olduğumuzu düşünmelerini isteriz.
Bazen “hayır” demeyi öğrenmediğimiz için, nasıl söyleyeceğimizi bilemediğimiz için diyemeyiz. Çaresizlikten istenileni yaparız.
Bazen ilişkilerimize zarar vereceğini hatta bitireceğini düşünerek “hayır” diyemeyiz.
Bazen “hayır” dersek bencil olarak algılanacağımızı düşünerek diyemeyiz.
Çoğu zaman herkesle iyi olmak, herkesi mutlu etmek ve dolayısıyla da herkes tarafından sevilebilmek için “hayır” demekten kaçınırız. Evet dedikçe, daha çok sevileceğimiz, vazgeçilmez olacağımız beklentisini de büyütürüz.
“Hayır” diyememek doğuştan gelen değil, sonradan öğrenilen bir özellik
Doğuştan gelen temel özelliklerimiz bizi sınırlayan, zorlayan, belli kalıplar içine sokmaz, hepsi biz büyürken aile, çevre, eğitim ve deneyim ile eklenir. Gözümüzün gördüğü, kulağımızın duyduğu, tekrarlayarak alışkanlık haline getirdiğimiz, kalıplar, sınırlar bir zar gibi sarar bizi.
Kendimizi tanımlamayı, ifade etmeyi başarırsak kendi tarzımızı kendimiz oluştururuz. Öğrenmek için düşünmeli, hissetmeli, ifade etmeli ve deneyim yaşamalıyız.
İki, üç yaşındaki bir çocuğu düşünün yapmak isteklerini ne kolay anlatır, ister, soru sorar, öğrenmek ve yapmak için çaba harcar, yapamazsa yardım ister, nedenini sorar, öğrenmeden ve inanmadan bırakmaz peşini istediğinin. Doğaldır tüm davranışları, basit bir şekilde sadece isteğini düşünmektedir.
Kendine sorular sor. Kendi isteklerini belirlemek ve bunları hayata geçirmek için hangi seçimleri nasıl yapacağını öğren.
- Ben ne istiyorum?
- Beni neler mutlu eder?
- Ben kimlerle birlikte zaman geçirmekten zevk alıyorum?
- Nerede/nasıl davranmalıyım?
- Sevgim, inandıklarım, değerlerim ve sorumluluklarım ile kimlerle nerede/nasıl birlikte olmalıyım?
Basit düşün, cevapların seni istediğin sonuçlara götürsün. Eğer senin için doğru düşünceye ulaştıysan, “hayır” demek en sevdiğiniz kelimeyi söylemek kadar kolay olacaktır.
Seçim yap. Yaptığın her seçim tarzını belirler, yaşamını şekillendirir.
Kelimelerin değerlerini öğren. Tüm kelimelerin anlamlarını ve değerlerini düşünerek kullanırsak “hayır” demek ile “evet” demek arasında bir fark kalmayacaktır. Çünkü ikisi de bizim seçimimizdir. Kendi doğrumuzu bulmalıyız. Bizim özgür seçimimiz ile dediğimiz “hayır” bir başkası için uygun olmayabilir. Hepimiz kendimizden sorumluyuz.
Olumlu düşün, istediklerine, yapacaklarına odaklan.
Deneyimlerini kullan. Geçmişi tekrarlamak için değil örnek alarak aynı hataları tekrar yapmamak için hangi kararın sana neler yaşattı düşün.
Acele etme, sabırlı ol, kendine bunu öğrenmek için de zaman verin. Kolay “hayır”lardan başlayın.
Zaman kazan. İş ya da özel yaşam fark etmez, kendinizi sıkışmış hissediyor ve bu nedenle “hayır” diyemiyorsanız sizden istenenleri “önceliklerim” sıralamasına sokun, bu size zaman kazandıracaktır.
Liste yap. Ve şimdi neden, kimlere, nasıl, nerede ve ne zaman “hayır” diyeceksin hepsinin listesini yap.
“Hayır” dersen neler olacağını, sana neler kazandıracağını düşün.
Şimdi “hayır” demeyi düşünmeye başla, bugün düşün, bugün planla, bugün yap.
“Hayır” demek istiyorsanız, kendiniz ve çevreniz ile güç savaşına girerek yapmayın bunu. Etkin iletişim için “anlayın, anlatın ve anlaşın.”
Özür dileyerek, üzgün olduğunuzu söyleyerek “hayır” demenin savaşa davet olduğunu aklınızda tutun. Tek yapmanız neden “hayır” demeniz gerektiğini bilmek ve bunu aktarmak.
Kendine değer ver, sana nasıl davranılmasını istiyorsan, kendine öyle davran. Kendine verdiğin değeri ilk gösteren şey kendini sevmek, yapmak istediklerine odaklan, seçimlerini yap, sevdiklerin ile zaman geçir, yaşam enerjini dengeli kullan.
Eğer “hayır” demek istiyorsan, saygıyla ve sevgiyle “hayır” de.
Yaşamınıza eklemek istediğiniz her şey için önce yapacağına inan ve vazgeçme.
Kullandığın tüm kelimeler gibi “hayır” kelimesi de senin seçimin olsun, yaşamına değer katsın.